Wat vertel je je kind wanneer het vraagt naar de dood?

Wat vertel je je kind wanneer het vraagt naar de dood?

Afgelopen week fietste ik met 2 kids naar de winkel voor wat kleine boodschappen. Het zonnetje scheen. Ineens, zomaar uit het niets kwam de vraag, of ik met ze naar het kerkhof wilde gaan?

Goh, tja, waarom ook niet?! Als jullie dat willen, dan doen we dat. Jaaaaa, riepen ze beide in koor. Bakfiets dus gekeerd en richting het kerkhof vervolgde we onze weg. Ik gaf ze eerst nog wel een duidelijke uitleg dat een kerkhof geen plek is voor uitbundigheid, geschreeuw, hard rennen of plezier. Een kerkhof is een plek waar het lichaam van dode mensen ligt, zodat nabestaanden ze nog kunnen bezoeken. Dus respect voor de doden en voor de nabestaanden, dat is belangrijk. Jaaaa mam, klonk het wederom in koor.

Nieuwsgierige vragen op het kerkhof

Lichtelijk zenuwachtig betreden we met drietjes het vredige kerkhof. Als dat maar goed gaat bedenk ik me. Beide pakken mijn hand vast en daar lopen we onder de grote, en toepasselijke treurwilg door. Ze kijken om zich heen en stellen vragen zoals; “wie ligt daar” en “wie is die meneer” (wijzend op een portret van Jezus). Of; “wauw, wat mooi zeg”! (Ava is onder de indruk van een graf vol kleurrijke mozaïek steentjes en wijst me er op dat het ook nog in haar lievelingskleuren is). De dood, zo zeg ik ze, hoort bij het leven. Iedereen gaat dood. Dan stopt je lijf er bijvoorbeeld mee (meestal als je oud bent). De ziel gaat dan naar de hemel en het lichaam blijft hier achter. Het lichaam kan dan hier begraven worden, of verbrand zodat je het as kunt uitstrooien. Net zoals bij opa Jack vervolg ik de uitleg.

We wandelen samen rustig langs graven en ik vertel ze de namen van de overledenen, of hoe oud de mensen waren. Soms zijn het ook kinderen, maar gelukkig vaak mensen die hun leven lange tijd hebben geleefd. Ze praten over opa Jack en opa Rob die beide ook in de hemel zijn en dat ze het verdrietig vinden voor hen. Ik vertel ze dat dat mag, maar dat het voor de opa’s ook goed is nu. Ik zeg ze dat ik er ook verdrietig van ben dat ze hen niet meer hier hebben kunnen leren kennen. Maar dat ik zeker weet dat ze vaak bij hen zijn en trots op hen zijn. Daar zo lopend, probeer ik het zo normaal mogelijk en luchtig mogelijk te benaderen, omdat het dat ook is wat mij betreft. Toch voelt het ook beladen. 

Als ik dood ben, kom je me dan iedere dag bezoeken?

Ik ben onder de indruk van de manier waarop ze vragen stellen en hoe rustig ze zich gedragen. Toch heeft Kaya zin om het op een lopen te zetten waardoor ik hem ineens kwijt ben. “Nee toch”, denk ik! “Ik ben mijn kind toch zeker niet kwijt op een kerkhof”?! Gelukkig is hij nog niet ver weg, wat mij betreft is het nu wel tijd om naar huis te gaan. Wanneer we terug naar de bakfiets lopen staat Ava stil en vraagt; “mam, als ik dood ga, kom je me dan iedere dag bezoeken”? Ik moet slikken, pak haar stevig beet en zeg haar dat ik natuurlijk iedere dag naar haar toe zou komen. Maar dat ze zich geen zorgen hoeft te maken, omdat ze eerst nog een heel oude oma mag worden. En dat het veel waarschijnlijker is dat wij veel eerder dood gaan, bespaar ik haar ook maar voor dit moment. 

Als ik ze in de bakfiets zet is het nog tijd voor een wijze les, besluit ik. “Lieverds”, zeg ik, “wat hebben jullie het goed gedaan op het kerkhof. Mama wil jullie nog even zeggen dat jullie je geen zorgen hoeven te maken. Iedereen gaat ooit dood maar zolang we hier zijn is het de bedoeling dat we het leven, leven. Dat we samen nog veel plezier maken en leuke dingen doen. Ik geef ze nog een dikke knuffel, zeg ze hoeveel ik van ze hou en hoop dat hun vragen over de dood beantwoord zijn voor nu. Ik hoop vooral dat ze beseffen hoe waardevol het leven is en dat het ze lukt om dezelfde levendigheid voor het leven te behouden als die ze nu hebben. En voor mezelf hoop ik dat het me ook lukt om dezelfde levendigheid voor het leven te gaan voelen, zoals zij die nu hebben.

Gezonde Corona maatregelen

Gezonde Corona maatregelen

Het is niet mijn intentie om Corona te ontkennen (zeker niet). Ieder slachtoffer is er eentje te veel. Zeker voor hen die achterblijven. Mijn respect en medeleven gaat dan ook uit naar iedereen die hiermee te maken heeft (gehad).

Dat gezegd hebbende vind ik het wel belangrijk dat er in de maatschappij ook tegengeluid te horen is tegen de koers de we varen en dat we kritische vragen mogen stellen die breder kijken dan alleen Corona. Slachtoffers vallen niet alleen letterlijk door de ziekte maar ook door de maatregelen. En waarom zouden we daar minder waarde aan hechten? 

We zijn een jaar verder dus er zijn, in tegenstelling tot een jaar geleden, cijfers en kennis beschikbaar. Ik vond een mooi overzicht van Maurice vd Bosch (raad van bestuur van het OLVG) die gebaseerd zijn op data van het RIVM zelf. Wanneer je positief getest wordt op Corona is de kans op overlijden qua leefstijdsgroep als volgt: 

10-19: 0,00%
20-29: 0,00%
30-39: 0,01%
40-49: 0,02%
50-59: 0,05%
60-69: 0,33%
70-79: 2,08%
80-89: 7,77%
90+: 12,08%

Grotere risico’s vinden we dus pas echt bij de ouderen van de samenleving. Uit data blijkt dat de slachtoffers die vallen vaak ook al onderliggend lijden hebben. En nee, daarmee zeg ik niet dat ze het dan niet waard zijn om gered te worden. 

De gemiddelde leeftijd ligt momenteel voor vrouwen op 83,6 en voor mannen op 80,4. Mogen we ons dan niet afvragen of het niet een normaal verschijnsel is dat deze mensen dood gaan? Nee, het lijkt me niet prettig om aan Corona te sterven, maar ook niet aan Kanker of longontsteking (die vaak de doodsoorzaak is bij ouderen die sterven aan griep). 

Bij het CBS zijn de sterftecijfers per jaar te vinden en die zijn ongeveer gelijk t.o.v. andere jaren. Afgelopen jaar zelfs lager dan het jaar daarvoor. 

Wanneer je naar deze cijfers kijkt, is het dan werkelijk geoorloofd om deze maatregelen te handhaven? Ik vind dat we het verplicht zijn aan alle andere slachtoffers om deze vragen te stellen. De kinderen die in angst opgroeien en niet vrij durven zijn om contact te maken. De jongeren die de wereld willen ontdekken maar die nu thuis moeten blijven zitten en vaak depressief worden. Jonge ouders die de druk niet aan kunnen van thuis werken, kinderen lesgeven en geen stoom af kunnen blazen. Alle ondernemers die hun hart en ziel in de zaak gestopt hebben en hun spaargeld in rook zien opgaan. En zo kunnen we wel even door gaan. 

Er zijn weinig zekerheden in het leven, dood gaan is daar één van. De natuur en aarde blijven altijd in balans. Wanneer wij als mens de gedachten hebben dat we levens kunnen blijven verlengen en voor god spelen dan is het niet gek dat de aarde die balans zelf hersteld. Is dat niet gewoon het natuurlijke ritme van het leven?!

Wat we, mijns inziens zouden moeten doen qua maatregelen is goed voor onszelf zorgen. Op die manier halen we op een natuurlijke en gezonde manier een hoge leeftijd. Eet gezond en onbewerkt, beweeg en sport, dans en zing, vrij en knuffel, ga naar buiten om frisse lucht in je longen te ademen, voel de zon op je huid, uit je emoties en doe wat je gelukkig maakt. Daarmee versterk je je lichaam, geest en je immuunsysteem.

Leer bovendien weer luisteren naar je lichaam. Die verteld je meteen als er iets aandacht nodig is. Werk dan preventief aan je gezondheid met natuurlijke middelen, wanneer dat nodig mocht zijn. In plaats van een klacht te onderdrukken met medicijnen.

Dan heb je niets te vrezen! Weet ook dat angst je immuunsysteem alleen maar zwakker maakt. Dus heb vrede met het feit dat je gaat als het je tijd is. En leef de tijd die je hier hebt ten volle! Doe al die dingen die je blij en gelukkig maken. Doe dat zonder angst en beperkingen, dat zijn pas gezonde levensverlengende maatregelen!